Długotrwałe dolegliwości po przechorowaniu SARS-CoV-2 – z czym zmagają się ozdrowieńcy…?

Pandemia nieoczekiwanie zmieniła świat wokół nas.  Wymusiła konieczność przystosowania się do życia w reżimie sanitarnym i izolacji społecznej, co dla większości z nas jest bardziej niż trudne.  Z niepokojem wyczekujemy powrotu do normalności, czyli  tej rzeczywistości w której żyliśmy przed zarazą. Wiele z osób, po przebytym zakażeniu SARS-CoV-2 przez kilka miesięcy zmaga się ze skutkami COVID-19 niezależnie od wieku i nasilenia objawów. Jakie są najczęstsze dolegliwości zgłaszane przez ozdrowieńców:

• długotrwałe, uporczywe zmęczenie ( CFS – zespół chronicznego zmęczenia )
• kaszel i duszność
• bóle mięśni i l stawów
• bóle w kl. piersiowej
• „mgła mózgowa” – spowolnienie procesów poznawczych
• parestezje – nietypowe odczucia skórne
• ból głowy
• depresja
• utrata węchu i smaku
• nawracająca gorączka
• kołatanie serca
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe
• wahania ciśnienia tętniczego krwi

Cały czas trwają badania nad przebiegiem choroby i jej skutkami.  Z dotychczasowych podsumowań wiemy, że powikłania post-COVID dotyczą wszystkich grup wiekowych, z czego 10% pacjentów ma problemy zdrowotne utrzymujące się dłużej niż 3 miesiące, możliwa jest trwała utrata zdrowia, natomiast brak jednoznacznych informacji co do wpływu nasilenia choroby na późniejszy stan zdrowia. Nie ma również na świecie i w Polsce opracowanych procedur medycznych dla tych pacjentów. Z uwagi na ograniczone dowody naukowe, postępowanie z pacjentami po COVID-19 jest  empiryczne , stosownie do nasilenia i czasu trwania dolegliwości.  Wiadomo natomiast, że przebycie infekcji wpływa na różne układy i narządy i powoduje liczne problemy zdrowotne. Problemy te dotyczą :

• Układu oddechowego – covidowe zapalenie płuc może powodować długotrwałe uszkodzenie tkanki płucnej i problemy z oddychaniem. Szacunkowo u 80% pacjentów występują zmiany w tkance płucnej takie jak: zgrubienie naczyń, roztrzenie oskrzeli, zmiany typu „matowej szyby” .
• Układu sercowo-naczyniowego – nawet u osób z łagodnym przebiegiem choroby może dojść do trwałego uszkodzenia mięśnia sercowego ( zapalenie mięśnia sercowego dotyczy 60% przypadków powikłań kardiologicznych ), arytmii, zmian zapalnych w naczyniach, ostrego zespołu wieńcowego, ostre zapalenia osierdzia.
• Incydentów zakrzepowo-zatorowych – zator tętnicy płucnej, zawał serca, udar, zaburzenia krzepliwości krwi.
• Niewydolność nerek – od 14-30% pacjentów hospitalizowanych na Oddziałach Intensywnej Terapii wymaga dializowania, po przechorowaniu utrzymuje się białkomocz i obecność krwi w moczu.
• Skóry i włosów – wysypka – pokrzywka, skórne zmiany plamisto-grudkowe, odropodobne, zmiany o charakterze pseudoodmrozinowym z pęcherzami na czubkach palców rąk i stóp, wypadanie włosów.
• Układu nerwowego – nawet u młodych osób COVID-19 może powodować udary, drgawki, zespół Guillaina-Barrégo ( tymczasowy paraliż ), może zwiększać ryzyko choroby Parkinsona i Alzheimera, występują problemy z węchem i smakiem ( 50% pacjentów może stracić węch ), problemy ze snem, zaburzenia poznawcze ( pamięć i koncentracja ).
• Zdrowia psychicznego – ryzyko rozwoju zespołu stresu pourazowego, depresji i lęku u  osób leczonych na Oddziale Intensywnej Terapii. Osoby przebywające w izolacji mogą wykazywać objawy depresyjne z powodu obawy o przyszłość swoją i rodziny, jak również po przechorowaniu w wyniku stale utrzymujących się dolegliwości, które uniemożliwiają powrót do pracy. 

Mogą występować dolegliwości z różnych układów jednocześnie. Z całą pewnością do oceny klinicznej i późniejszego leczenia specjalistycznego kwalifikują się objawy ze strony ukł. oddechowego, krążenia i nerwowego, które wcześniej nie występowały, o charakterze trwałym, lub postępującym.

Jak możemy sami sobie pomóc?

Kluczowa jest samoobserwacja – na co zwrócić uwagę?

1. na utrzymujące się zmęczenie
2. napady duszności, zwłaszcza nietypowe
3. przewlekły ból głowy
4. ból stawów i mięśni
5. ból w klatce piersiowej niewiadomego pochodzenia
6. należy kontrolować saturację – utlenowanie krwi ( PaO2 ) < 96% ( codzienna pulsoksymetria )

Jak postępować na co dzień?

1. Stosować zbilansowaną dietę i ograniczyć używki ( kawa, alkohol, papierosy ) – należy jeść małe posiłki w ciągu dnia, należy zwiększyć ilość wypijanych płynów ( woda z cytryną, herbatki ziołowe i owocowe, soki )
2. Odpoczynek i relaks – stopniowo zwiększać aktywność fizyczną. Należy zaplanować odpoczynek w ciągu dnia, w tym czas na drzemkę, jeśli występują problemy ze snem w nocy. Powrót do sprawności będzie wymagał czasu, należy powoli odbudowywać swoją kondycję, zaczynając od ćwiczeń oddechowych i rozciągających.
3. Wyznaczać krótkoterminowe, osiągalne cele terapeutyczne. Uczucie stresu po chorobie mogą wywoływać niepokojące reakcje takie jak: szybszy i płytki oddech ( hiperwentylacja ), która powoduje, bicie serca, zawroty głowy, wilgotne i zimne dłonie, zimne poty. Spadek kondycji fizycznej i inne niepokojące objawy po COVID-19 mogą powodować przygnębienie, rozdrażnienie, depresję. Ważne jest wsparcie osób bliskich, lub terapeuty. 

Czy medycyna osteopatyczna i terapia manualna może pomóc?

Osteopaci i terapeuci manualni od zawsze wspierali walkę lekarzy o zdrowie i życie pacjentów.  

Czy w odniesieniu do powyższych treści terapia manualna przyniesie oczekiwaną poprawę i przyspieszy proces  zdrowienia? Nasze dotychczasowe doświadczenia wskazują, że tak. 

Osteopata ( terapeuta manualny ) może pracować z narządami wewnętrznymi, układem ruchu,  układem krążenia, oddechowym i nerwowym po to, by rozwiązać problem – to działanie przyczynowe, w wyniku którego ustępują objawy. Zwykle w trakcie terapii osteoptycznej w przypadku pacjentów post-COVID-owych okres powrotu do zdrowia znacznie przyspiesza, a dotychczas odczuwane dolegliwości znacząco zmniejszają się, lub ustępują – co często podkreślają nasi pacjenci. Podczas trwania terapii zalecane są zwykle indywidualnie dobrane ćwiczenia do samodzielnego wykonywania w domu.